Voorstelling
Wie zijn we?
- Gemeenten Aartselaar, Boechout, Borsbeek, Edegem, Hove, Kontich, Lint en stad Mortsel
- Provincie Antwerpen, Kempens landschap vzw en Bosgroep Antwerpen Zuid vzw
- De Vlaamse overheid: Agentschap voor Natuur en Bos, Agentschap voor Onroerend Erfgoed, Omgeving en afdeling duurzame landbouwontwikkeling en VLM
- En tal van andere lokale en bovenlokale verenigingen zoals Natuurpunt, Natuurvrienden, ABS, Boerenbond, Landelijke Gilden, Heemkundige kringen, wandelclubs, bijengildes, wildbeheereenheden, vzw Trage Wegen
Wat doen we?
Samen maken we werk van meer en betere open ruimte en natuur en landschap. We ontwikkelen het potentieel van dit gebied tot een aaneengesloten beleefbare, multifunctionele open ruimte en zetten in op klimaatadaptieve en veerkrachtige open ruimte. Dit doen we door te werken aan:
- Duidelijke streekidentiteit en promotie
- Permanente samenwerking tussen partners
- Inzetten op samenwerking tussen overheden en kernspelers (landbouw, natuur, erfgoed, recreatie en toerisme)
- Behoud en versterken van de aanwezige stadslandbouw/landbouwbedrijfsvoering
- Versterken van een fijnmazig groenblauw netwerk
- Uitbouwen van onroerend en cultureel erfgoed
- Uitbouwen van het toeristisch-recreatief potentieel
- Uitbouwen van een fijnmazig netwerk van trage verbindingen
Waar liggen we?
De Zuidrand is een streek, gelegen ten zuiden van de stad Antwerpen, tussen de Rupelstreek en de Voorkempen en in het zuiden begrensd door de Nete met heel wat potentie om zich te ontwikkelen tot een landschappelijk geheel.
Meer dan de helft van dit gebied bestaat uit open ruimte, opgebouwd uit typische landschappen en een fijnmazig netwerk van waterlopen verweven met landbouwlandschappen, kasteelparken, bosfragmenten, trage wegen en kleine landschapselementen. De aanwezige natuur en bos in de zuidrand wordt sterk bepaald en gedragen door beekvalleien, waterlopen, akkers, kasteeldomeinen, forten en parken en tuinen. Ze vormen een fijnmazig groenblauw netwerk dat de open ruimte met elkaar verbindt en doordringt tot in de dorps- en stadskernen. De aanwezige landbouw in de zuidrand wordt bepaald door grondgebonden landbouw, veeteelt en glastuinbouw. De landbouw speelt een belangrijke rol als behoeder en medebeheerder van de open ruimte. De aanwezige streekprodukten en horecazaken getuigen van een Zuidrand die smaakt. De geschiedenis van de kasteelfamilies, landbouwfamilies en volksverhalen zoals dat van de bendes, kasteelheren, enz geven kleur aan de geschiedenis van de Zuidrand.
Het cultuurhistorisch patrimonium in het gebied wordt ondermeer gekenmerkt door de fortengordel, die de forten in Wommelgem, Borsbeek, Mortsel, Edegem en Wilrijk verbindt. De kastelen en bijhorende parken en domeinen zoals Solhof en Cleydael in Aartselaar, Hof Ter Linden in Edegem, Altenapark in Kontich en Weyminckhove in Hove en Albertpark in Lint, het kasteel van Boechout zijn typisch voor de streek. Enkele kastelen waren de hoven van Plaisantie waar de begoede burgers en adel zich kwam ontspannen. Ook de omgeving en hoeves zoals de Dieseghemhoeve in Mortsel, maken hier deel van uit.Ander cultuurhistorisch patrimonium zoals de molen in Aartselaar en de stenen molen in Boechout zijn de laatste molens in de Zuidrand die verwijzen naar het graan dat verwerkt werd van de akkers. Kapellen en kapelbomen vertellen over religieuze gebruiken en de grot in Edegem die ook vandaag nog een bedevaartsoord is.
Wanneer onstonden we?
De werking rond het Landschapspark Zuidrand liep van 2012 tot 2018. Tal van projecten werden gerealiseerd: het open ruimteproject waarbij visies en een actieplan werden afgestemd, de indiening en goedkeuring van het verwervingsdossier Hove, de verwerving en openstelling van de landbouwgronden door Kempens Landschap en het Uilenbos door Natuurpunt, trage wegen, de wandel-en fietskaart, fauna-akkers, nieuw speelgroen, de werkgroep landbouw, natuur in je buurt en ‘De Zuidrand dat Smaakt!.
Vanuit het gebiedsgericht werken, ontstond de behoefte vanuit de streek om een vereniging op te richten die de verschillende werkingen rond natuur en landschap, toerisme en erfgoed kon verenigen. Bovendien was er de kans om een intergemeentelijke onroerend erfgoeddienst op te richten. Zo ontstond de Streekvereniging Zuidrand in 2017 en werd ook de IOED goedgekeurd. De Streekvereniging bestaat momenteel uit de gemeenten Aartselaar, Borsbeek, Edegem, Kontich, Hoven Lint en stad Mortsel en werkt voor haar werking rond natuur en landschap nauw samen met de provincie Antwerpen. De Streekvereniging ontvangt steun van de provincie Antwerpen en de Vlaamse overheid.
