Spot op: Medicatie

Meer dan 6.000 oproepen gaan over vergissingen bij het gebruik van geneesmiddelen (overdosering of het gebruik van een verkeerd product). Een duizendtal oproepen gaan over ongewenste effecten van medicijnen.

De vier categorieën van geneesmiddelen die aanleiding geven tot het grootste aantal oproepen zijn de geneesmiddelen voor het centrale zenuwstelsel, pijnstillers/koortswerende producten (analgetica), geneesmiddelen voor uitwendig gebruik en geneesmiddelen voor het ademhalingsstelsel.

Blootstelling bij kinderen

De blootstelling aan geneesmiddelen bij kinderen gebeurt vooral per ongeluk (accidentele inname of therapeutische vergissing). De verdeling van de producten is deze van de meest gebruikte geneesmiddelen: geneesmiddelen tegen koorts en pijn, hoestmiddelen en bereidingen ter bestrijding van een verkoudheid, slaapmiddelen, antidepressiva en ontsmettingsmiddelen.

Vooraan op de lijst van de one pill killers staan de anti-aritmica (pijnstillers zoals buprenorfine, methadon) waarvan de inname van 1 pil volstaan om een zware vergiftiging te veroorzaken bij een jong kind.

Hospitalisatie aangeraden bij kinderen

De oproepen voor kinderen waarbij de artsen een hospitalisatie aanraden, hebben te maken met een toevallige inname van geneesmiddelen. Meer dan 1 op 10 van de gevallen betreffen een therapeutische vergissing (vergissing van product of overdosering).

grafiek medicatie.jpg

De geneesmiddelen die (toevallig) werden ingenomen bij oproepen door kinderen waarbij artsen een hospitalisatie aanraden

Geneesmiddelen voor het centrale zenuwstelsel betreffen ongeveer 28,2 % van de gevallen waarbij controle in een ziekenhuis nodig is (in dalende volgorde: slaap- en kalmeermiddelen, antidepressiva, antihistaminica, ...).

De geneesmiddelen voor het ademhalingsstelsel komen op de tweede plaats (16,9 %). Hier vinden we o.a. producten gebruikt bij behandeling van rhinitis en sinusitis en middelen ter behandeling van astma.

De analgetica komen op de derde plaats (14,5%). Meestal gaat het om geneesmiddelen op basis van paracetamol en niet-steroïdale anti-inflammatoire middelen.

Preventie bij kinderen

Kinderen zijn geen kleine volwassenen: ze reageren anders op geneesmiddelen en verwerken deze ook op een andere manier. De kans op overdosering of intoxicatie is reëel. Het is zeer belangrijk om heel voorzichtig te zijn bij het toedienen van een geneesmiddel aan een kind, ongeacht of het een geneesmiddel op medisch voorschrift is of niet.

Geneesmiddelen bewaar je buiten het bereik van kinderen! Bv. in een kast die je op een zekere hoogte plaatst en op slot kan doen. Hou je wel aan de specifieke bewaarvoorschriften van bepaalde geneesmiddelen (bv. bewaring in de koelkast).
Neem onmiddellijk contact op met het Antigifcentrum (+32 70 245 245) als je kind per ongeluk een geneesmiddel heeft ingenomen.
Geef je kind nooit een geneesmiddel dat niet rechtstreeks voor hem/haar voorgeschreven werd of zonder het advies van je arts of apotheker.
Hou je steeds strikt aan de dosering die werd voorgeschreven door de arts of die aanbevolen wordt in de bijsluiter of door de apotheker. De dosis is niet zozeer afhankelijk van de leeftijd van het kind, maar van zijn lichaamsgewicht. Gebruik steeds het doseerhulpmiddel (lepel, spuit, pipet, ...) dat in de verpakking van het geneesmiddel meegeleverd wordt.

Blootstelling bij volwassenen

Bij volwassenen zijn geneesmiddelen voor het centrale zenuwstelsel (antidepressiva, sedativa, …) een frequente oorzaak van oproepen. Het merendeel van de oproepen die doorverwezen worden naar het ziekenhuis hebben betrekking op een zelfmoordpoging. Geneesmiddelen voor het centraal zenuwstelsel en analgetica zijn verantwoordelijk voor 76% van de vrijwillige intoxicaties bij volwassenen.

Vergeet ook niet dat:

de mogelijke invloed van een geneesmiddel op de rijvaardigheid vermeld staat in de bijsluiter van het geneesmiddel; het is belangrijk om hierop te letten want ook geneesmiddelen die op het eerste gezicht onschuldig lijken, kunnen de rijvaardigheid beïnvloeden;
geneesmiddelen kopen via internet, buiten het legale circuit, met je gezondheid spelen is; tenminste 50% van de via illegale internetsites verkochte geneesmiddelen zouden zijn nagemaakt of vervalst; deze zijn potentieel ondoeltreffend, toxisch en dus schadelijk voor de gezondheid.

Geneesmiddelen bij 65-plussers

Als je ouder wordt, krijg je meer en meer kwaaltjes. Hiervoor moet je vaak verschillende geneesmiddelen innemen. Hoe meer medicijnen je neemt, hoe groter de kans op duizeligheid of een valpartij. Onderstaande tips helpen je op weg naar een juist gebruik.

Zorg voor een recente lijst van alle geneesmiddelen die je neemt. Deze bevat de juiste naam, dosissen en inneemtijd. Ook de niet voorgeschreven genees- en kruidenmiddelen die je gebruikt, noteer je best op deze lijst. Neem de lijst mee naar elke afspraak met je huisarts of specialist.
Sommige geneesmiddelen verhogen de kans op een val. Laat je geneesmiddelen nakijken door je arts of apotheker. Vraag naar de mogelijke neveneffecten.
Volg de instructies en lees de bijsluiter altijd na. Laat geneesmiddelen in hun originele verpakking of gebruik een pillendoosje als je er meerdere inneemt.
Gebruik enkel geneesmiddelen die voor jou zijn voorgeschreven.
Gebruik geen vervallen geneesmiddelen.
Stop nooit op eigen houtje met het nemen van medicatie. Vraag advies aan je arts.
Een vaste apotheker kan helpen om bijwerkingen of interacties op te sporen. Hij of zij heeft dan een volledige lijst van alle medicatie die je neemt.
Vraag of een andere behandeling dan medicatie mogelijk is. Voorbeelden zijn beweging, oefeningen bij een kinesitherapeut of aangepaste voeding.
Wees voorzichtig met slaap- en kalmeermiddelen. Ze zijn meestal enkel waardevol als tijdelijk hulpmiddel.

Nog enkele vragen

Wat bij een overdosis paracetamol?
Wanneer je te veel paracetamol hebt ingenomen, neem dan onmiddellijk contact op met je arts, apotheker of het Antigifcentrum. Zelfs als je je goed voelt, dien je bij vermoeden van overdosering medisch advies in te winnen omwille van het risico op latere leverschade; een overdosis paracetamol kan de lever ernstig en blijvend beschadigen, wat potentieel dodelijk is. Hoe sneller men een overdosering kan vaststellen, hoe efficiënter de behandeling zal zijn. Als er heel veel paracetamol is ingenomen, moet de patiënt zo snel mogelijk in het ziekenhuis worden opgenomen.

Wat is medicinale houtskool?
Medicinale houtskool (dikwijls als koolstoftabletten verkocht) is een fijn poeder dat bereid wordt uit koolstof van plantaardige oorsprong. Het is in staat giftige stoffen op te nemen. Bij inname kan dit poeder zich - in geval van problemen met het spijsverteringsstelsel - binden aan giftige stoffen die zich in het maagdarmkanaal bevinden waarna ze samen via de stoelgang worden uitgescheiden. Dit verhindert de opname van de gifstoffen in de bloedbaan. Dien nooit medicinale houtskool toe zonder advies van huisarts of Antigifcentrum. In sommige gevallen kan het gebruik ervan schadelijk zijn.

Wat moet ik doen als een kind een anticonceptiepil heeft ingeslikt? Is de pil gevaarlijk voor kinderen?
Anticonceptiepillen zijn weinig gevaarlijk, zelfs als ze in grote hoeveelheid (bv. een volledige strip) worden ingenomen. Als een kind 1 of 2 pillen inneemt zal het hoogstwaarschijnlijk geen symptomen krijgen. Een grotere hoeveelheid pillen kan aanleiding geven tot digestieve symptomen, zoals misselijkheid of braken.

Wat moet ik doen als mijn kind te veel vitaminepillen heeft gegeten?
Bij het nemen van een aanzienlijke hoeveelheid vitaminen zijn symptomen mogelijk zoals misselijkheid, braken, buikpijn en diarree. Deze klachten zijn tijdelijk en kunnen worden behandeld zoals gebruikelijk. In het algemeen is een eenmalige overdosis niet problematisch. Bij een eenmalige inname van een aanzienlijke hoeveelheid (5 tot 10 keer de aangewezen dosis), bel je best het Antigifcentrum.

Een chronische overdosis van vitaminen kan daarentegen ernstige toxiciteit veroorzaken.

In geval van blootstelling aan een product

Bel gratis het Antigifcentrum (070 245 245). Een arts beantwoordt je oproep, elke dag, 24 op 24 uur. Uiteraard kan je in een noodsituatie ook het algemene noodnummer 112 bellen.