Antwerpen als dé fietsprovincie van Vlaanderen
De provincie Antwerpen gooide in Vlaanderen reeds hoge ogen met de Fietsbarometer, waarmee de kwaliteit van de fietsinfrastructuur van het hele bovenlokaal functioneel fietsnetwerk op haar grondgebied geïnventariseerd werd. Met de Grote Fietsenquête heeft de provincie Antwerpen nu een extra element toegevoegd dat het profiel van onze fietsers en hun fietsgebruik in kaart brengt, en bovendien peilt naar hun ervaringen. Uit de enquête blijkt dat we in de provincie meer kilometers fietsen. Maar vooral dat de fiets geliefd is. 2 op 3 inwoners van de provincie Antwerpen fietst, waarvan 20% dagelijks.
De Grote Fietsenquête brengt het fietsgedrag binnen de provincie Antwerpen in kaart. Gedurende vijf maanden verzamelde onderzoeksbureau iVOX in opdracht van de provincie Antwerpen gegevens van fietsers in de provincie Antwerpen. Maar liefst 6 000 fietsers vulden de enquête in. Dit hoge aantal geeft een goed beeld van de mening van de fietser. Daarnaast beantwoordden 1 000 inwoners van de provincie Antwerpen via een representatieve steekproef vragen over hun fietsgebruik.
Dankzij de fietsostrades malen we meer kilometers
Een verrassende conclusie uit het onderzoek is de gemiddelde afstand die de functionele fietser aflegt. Vooral op de fietsostrades is er een markante stijging in gemiddeld aantal afgelegde kilometers te zien. Met een gemiddelde van ongeveer 18 km fietst de functionele fietser in de provincie Antwerpen zo’n 18% verder op een fietsostrade dan 5 jaar geleden. Op de zeer populaire F1 Antwerpen-Mechelen is er zelfs een stijging van 28% op te merken: van 14 naar 18 kilometer.
Daarnaast blijkt dat de elektrische fiets stevig in opmars is in de provincie, waarbij er een directe link met de fietsostrades kan gelegd worden. In 2013 reed 7% van de fietsers met een elektrische fiets. In 2017 zijn ze met 26%. Dit is een spectaculaire stijging. 1 op de 3 bevraagde fietsers reed effectief met een e-bike. Als men bovendien deze cijfers afzet tegen deze van de recente gemeente-en stadsmonitor blijkt dat de populariteit van de elektrische fiets in de provincie Antwerpen bijna ongeëvenaard is. Het hoogste aandeel fietsostradefietsers en elektrisch ondersteunde fietsers bevinden zich dan ook in de afstandscategorieën boven de 10 km. Tenslotte viel op dat de speed-pedelec een debuut maakt met 2% van het fietsbezit.
7,5 op 10 voor de fietsostrades
Daarenboven zijn de fietsers ook tevreden over de fietsostrades en geven ze de mooie score van 7,5/10. Ze waarderen fietsostrades meer dan hun overige fietsroutes (6,3/10) en dat is te wijten aan de troeven van de fietsostrades. Routes afgescheiden van het gemotoriseerd verkeer, de snelle en korte verbindingen, de lange rechte stukken en de kwalitatief goede ondergrond appreciëren ze het meest. Ruimte voor verbetering zit voornamelijk in het onderhoud (bijvoorbeeld de bermen), betere signalisatie tijdens wegenwerken en de materiaalkeuze van de verharding. Uiteraard blijft de provincie Antwerpen inzetten op een goede kwaliteit. De provincie Antwerpen speelt bijvoorbeeld in op het toenemend aantal fietsers door zelf fietsostrades met een breedte van 4,5 meter te ontwerpen en deze in asfalt aan te leggen.
De score van de overige fietsroutes moedigt de provincie aan om haar ondersteuningsbeleid naar de gemeenten te handhaven. Met het vernieuwde Fietsfonds kunnen gemeenten de kosten voor de aanleg van fietsinfrastructuur grotendeels terugbetaald krijgen. Dit moet in een ruimere context bekeken worden. Het gaat niet alleen om meer fietspaden maar om meer complete fietsroutes. De sleutel daartoe is een goede ruimtelijke ordening die een goede mobiliteitsplanning mogelijk maakt. De mobiliteitsstudies van de provincie Antwerpen helpen de gemeenten hiermee stappen te maken.
Functionele fietsrit
55% van de pendelaars fietst bijna dagelijks naar het werk, naar school of om boodschappen te doen. 31% maakt voor de woonwerktrips gebruik van een fietsostrade en 14% gebruikt de fietsostrade voor andere functionele verplaatsingen.
Het blauwe F-logo voor fietsostrades is al aardig gekend onder de fietsers: 27% van de deelnemers aan de fietsenquête kent het logo. Dit is een verrassend cijfer aangezien het logo nog niet wijdverspreid is. De provincie Antwerpen brengt het logo in de loop van 2018 op verscheidene fietsostrades aan, wat de bekendheid van het logo en het fietsostradenetwerk nog zal versterken.
De bijlange na niet eenzame fietser in de provincie Antwerpen
Uit de steekproefbevraging blijkt dat 2 op 3 inwoners van de provincie Antwerpen fietst, 61% zelfs meermaals per week. De belangrijkste redenen om dan weer niet te fietsen zijn samen te brengen onder beschikbaarheid en het gemak van een wagen en de beschikbaarheid van parkeerplaatsen. Voor slechts een beperkt aantal mensen is de afstand een drempel. Met initiatieven als ‘Slim naar Antwerpen’ in gedachten wil de provincie Antwerpen er naar streven om die 71% van de fietsende inwoners nog vaker aan het fietsen krijgen, bijvoorbeeld ook voor woon-werkverkeer. Wat overige 29% betreft, zou het natuurlijk een nobel streven zijn om binnen enkele jaren te kunnen stellen dat de provincie Antwerpen al haar inwoners leerde fietsen.
Wat hebben we onthouden?
Uit de Grote Fietsenquête komen voor de provincie Antwerpen 3 belangrijke gegevens naar voor:
- De functionele fietser in de provincie Antwerpen fietst gemiddeld 17,7 kilometer op fietsostrades.
- Fietsers waarderen de fietsostrades. Zij maken grotere fietsafstanden mogelijk, zeker in combinatie met een elektrische fiets.
- 2 op 3 inwoners zitten al op de fiets. Om iedereen op de fiets te zetten zijn een langdurige en aanhoudende communicatie en het uitbouwen van een vlot, veilig en comfortabel fietsnetwerk belangrijke hefbomen.