Van kerk tot kleuterschool, concertzaal, bib ...

Kerken zijn religieus, historisch en cultureel gezien belangrijke plekken. Maar wat als hun traditionele rol vermindert? Het programma Kerkplus begeleidt lokale besturen om de functie van deze waardevolle ruimtes te herdenken en er nieuwe plekken van verbinding van te maken.

Kerken kunnen een neven- of herbestemming krijgen. Dat gebeurt via een participatief kerkentraject. Hierin gaan lokale besturen, inwoners en het kerkbestuur onder begeleiding van onze experten samen aan de slag. Voor die nieuwe invulling van je kerkgebouw gaan we dus niet over één nacht ijs.  

Om je te inspireren, bundelden we hieronder enkele mooie voorbeelden.  

Nieuw leven na nevenbestemming

Sint Jozef Heide, Kalmthout: kerk en plek voor cultuur en ontmoeting

In de Sint-Jozefkerk in Heide-Kalmthout blijft men kerkdiensten organiseren, maar de kerk wordt ook een cultureel centrum. Ze zal dienstdoen als ontmoetingsplaats en ruimte voor socio-culturele activiteiten.

• Kerk: Sint Jozef Heide
• Opdrachtgever: gemeente Kalmthout
• Provinciale subsidie: € 250.000 voor sanitair, ticket- en infobalie, toogmeubel, aanpassingen licht en geluid, akoestische ingrepen.
• Realisatie: 2024

Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk, Mariekerke: kerk en concertruimte 

Na grondige renovatiewerken doet deze kerk dienst als opname-, repetitie- en concertruimte. Hier vinden naast liturgische vieringen ook concerten en opnames plaats. De kerk is de thuisbasis van Casco Phil, the Chambre Orchestre of Belgium, die de unieke akoestiek van het schipvormige plafond weet te waarderen. CC Ter Dilft organiseert er concerten en ook lokale verenigingen kunnen de ruimte blijven gebruiken.  

• Kerk: Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk, Mariekerke  
• Opdrachtgever: gemeente Bornem
• Provinciale subsidie: € 244.010​ voor basisvoorzieningen zoals sanitair, een kitchenette, aanpassingen toegankelijkheid, nieuwe verlichting en energiezuinige vloerverwarming via een warmtepomp. 
• Realisatie: 2022
  

Sint-Bavokerk, Noorderwijk: kerk en gemeenschapsruimte 

In de fraaie Sint-Bavokerk blijven erediensten plaatsvinden, maar de kerk wordt ook een gemeenschapsruimte voor allerlei activiteiten, zoals ouderavonden voor de school, een kerstmarkt, concerten en kleine theatervoorstellingen. Ook lokale verenigingen kunnen er in de toekomst terecht.  

• Kerk: Sint-Bavokerk, Noorderwijk 
• Opdrachtgever: stad Herentals 
  
• Provinciale subsidie: € 32.888,71 voor riolering en regenwaterputten​ (in combinatie met de noodzakelijke restauratiewerken aan het dak),  € 217.111,29 voor sanitair, keuken, mobiele toog en technische vernieuwingen
  
• Realisatie: 2024
  

Een tweede leven na herbestemming

Blijde boodschap Parkwijk, Turnhout: kleuterschool en buurtcentrum

De kerk in de Turnhoutse Parkwijk wordt opnieuw het kloppend hart van de buurt, maar dan niet langer als gebedshuis. Wel als kleuterschool met speelzone. Er zijn ook lokalen voorzien voor buurtactiviteiten. Het plein voor de kerk wordt een groene speelplaats voor de kleuters. Na schooltijd kunnen alle kinderen uit de wijk de speelruimte gebruiken. De nieuwe invulling van de voormalige kerk past in de vernieuwing van de hele Parkwijk, een erfgoedwaardige sociale woonwijk uit de jaren ’60 en ’70. 

• Kerk: Blijde boodschap Parkwijk 
• Opdrachtgever: stad Turnhout  
  
• Provinciale subsidie: € 250.000 voor schrijnwerk, sanitair, isolatie, ventilatie, aansluiting op stedelijk warmtenet, verwarming, zonnepanelen, vernieuwing elektriciteit, ramen en deuren​ 
  
• Realisatie: 2024 
  
• Meer info: https://www.turnhout.be/kerk-wordt-kleuterschool 

Sint-Jozefkerk, Rumst: gemeenschapscentrum de Gam

Deze voormalige kerk is omgebouwd tot een gemeenschapscentrum. De inwoners kozen de naam ‘de Gam’, een verwijzing naar het steenbakkerijverleden van de streek en de afkorting voor Gemeenschapscentrum voor Activiteiten en Meer. Bedoeling is dat de Gam uitgroeit tot een bruisende plek voor ontmoeting, ontdekking en beleving voor jong en oud.

• Kerk: Sint-Jozefkerk Terhagen 
• Opdrachtgever: gemeente Rumst 
• Provinciale subsidie: € 124.277,49 voor hoofdingang en nooddeuren 
  
• Realisatie: 2024 
  
• Meer info: https://www.rumst.be/thema/3328/de-gam 
  

Onze-Lieve-Vrouw Geboortekerk, Olen: bibliotheek, ontmoetingsplek en administratief centrum 

De kerk krijgt een nieuwe functie als bibliotheek en polyvalente ruimte voor culturele activiteiten, zoals lezingen, filmvoorstellingen, kleine concerten, activiteiten voor kinderen ... Er komt ook een nieuwbouw waarin alle administratieve diensten van het lokaal bestuur en de lokale politiepost onderdak krijgen. De tuin wordt opengesteld voor alle inwoners.  

• Kerk: Onze-Lieve-Vrouw Geboortekerk
• Opdrachtgever: gemeente Olen  
  
• Provinciale subsidie: € 250.000 voor ruwbouwstructuur, isolatie, schrijnwerk, gevelsluiting, vloeren​
  
• Realisatie: 2025
  
• Meer info: bekijk het filmpje op YouTube 
  

Sint Martinuskerk, Burcht: draaischijf van ontmoeting, cultuur en rust

Het kerkgebouw wordt een cultureel ontmoetingscentrum in hartje Burcht. Aan de zijde van het kerkplein komt een aanbouw die dient als onthaalruimte en infopunt. In de grote polyvalente ruimte zullen optredens, voorstellingen, tentoonstellingen en feesten plaatsvinden. De plek wordt een echt ontmoetingscentrum. Aan de zuidelijke zijde van het kerkgebouw komt een pittoreske aanbouw waar je iets kan drinken met zicht op de Schelde.

• Kerk: Sint Martinuskerk Burcht
• Opdrachtgever: gemeente Zwijndrecht 
  
• Provinciale subsidie: € 250.000 euro voor werken bovenbouw, schrijnwerk, technieken​
  
• Realisatie: 2027
  
• Meer info: https://www.zwijndrecht.be/herbestemming
  

Heilig-Hartkerk, Mechelen: socio-cultureel centrum en ontmoetingsplek mARTa

De Heilig-Hartkerk stond lange tijd leeg en werd niet meer gebruikt voor erediensten. Maar nu krijgt deze historische locatie een nieuw leven als socio-cultureel centrum mARTa. Dit initiatief, van de stad Mechelen en gesteund door de provincie Antwerpen, brengt buurtbewoners, organisaties en kunstenaars samen. mARTa wordt een plek voor ontmoeting, creatie en ontspanning. Iedereen is welkom, met speciale aandacht voor mensen die het financieel moeilijker hebben 

• Kerk: Heilig-Hart
• Opdrachtgever: stad Mechelen
  
• Provinciale subsidie: € 214.780,71 voor podiumbox
  
• Realisatie: 2026
  
• Meer info: https://www.mechelen.be/heihoek/marta

Wil je ook aan de slag met je kerkgebouw? 

Heb je hulp nodig bij het uitwerken van je plannen? Ontdek ons begeleidingstraject. 

Op zoek naar financiële ondersteuning voor je project? Bekijk onze subsidiemogelijkheden. 

Meer info

https://www.provincieantwerpen.be/lokale-besturen/welvarende-gemeenten/begeleiding/participatietraject-kerken.html

Meer voorbeelden

Laat je inspireren door nog meer voorbeelden!