Onder de zwaarst getroffen bedrijven zijn voornamelijk leghennenbedrijven en vermeerderingsbedrijven. Maar ook op kalkoenbedrijven, een struisvogelbedrijf en een braadkippen bedrijf zijn ondertussen klinische symptomen vastgesteld.

Symptomen 

Deze laagpathogene variant van het vogelgriepvirus vertoont bij productiedieren klinische symptomen die als atypisch geklasseerd worden.

• Depressie
• Zenuwsymptomen
• Een snelle daling van de eiproductie (20% tot 100 %)
• Bleke eieren,
• Een daling van water- en voederopname
• Hoge sterfte (50% tot 60%)

Impact op de sector

De economische impact lijkt stilaan niet meer te overzien. Laag pathogene H3 staat immers niet op de OIE lijst of op de Europese lijst van te bestrijden ziekten staat. Ondanks veelvuldig overleg tussen de  sectororganisaties, het FAVV, het FOD en het Kabinet van Ducarme, situeren de opgelegde maatregelen zich tot op heden enkel op vlak van bioveiligheid.

Maatregelen op het Proefbedrijf Pluimveehouderij

Als Proefbedrijf hebben we een voorbeeld functie naar de sector toe. Ter voorkoming van insleep vragen we dan ook zich te houden aan onderstaande maatregelen:

• Aan personen, komende uit de pluimveesector (pluimveehouders en erfbetreders), en derden vragen wij om geplande activiteiten (vergaderingen, scholing, …) waar mogelijk op te schorten.
• Indien opschorting niet mogelijk is, bekijken we samen of uitwijken naar de Hooibeekhoeve een optie kan zijn.
• Kan er geen neutrale locatie voorzien worden op korte termijn, dan wordt betreden van het Proefbedrijf voor deze activiteiten enkel toegestaan in de voorgebouwen.
• Bij het betreden van het Proefbedrijf is ieder verplicht zich aan te melden vooraan bij de administratief verantwoordelijke.
• Vermeld steeds of u uit een besmette regio komt.
• Zelfs indien er enkel gebruik gemaakt wordt van de voorgebouwen vragen wij u om ook daar strikte hygiënemaatregelen toe te passen.
  • Waar mogelijk plant u in u agenda in geen contact gehad te hebben met pluimvee gedurende drie opeenvolgende dagen.
  • Is deze maatregel niet haalbaar, vragen wij u, uw bezoek indien mogelijk in te plannen in de ochtend.
  • Bij aankomst verwachten wij dat u op voorhand gedoucht hebt en propere kledij draagt.
  • Zorg voor een goede handhygiëne.
• Leveranciers van goederen die achteraan op het bedrijf moeten zijn vragen wij waar mogelijk om het bezoek als eerste in te plannen.
  • Enkel na aanmelden bij de administratief verantwoordelijke mag u verder doorrijden.
  • Gelieve het onderstel van het voertuig waarmee u het erf betreedt te desinfecteren alvorens u zich achter het hek begeeft. Alsmede dit te herhalen bij verlaten van het bedrijf.
  • U stopt aan de los/laadruimte en betreedt de stallen niet
  • De dierverzorgers zullen het nodige materiaal van u aannemen of u bezorgen
• Derde partijen die werkelijk in de stal aanwezig moeten zijn
  • Zijn verplicht te douchen alvorens de stallen te betreden.
  • Krijgen van het Proefbedrijf bedrijfseigenkledij om te dragen na het douchen
  • Visite van de dieren, is zoals steeds van jong naar oud.
  • Wie zowel bij de vleeskuikens als de leghennen in de stal moet zijn, wordt gevraagd om opnieuw te douchen tussen de twee bezoeken in.

NIEUW: MitePrevent

In dit project volgen we 10 leghennenbedrijven op en kijken we naar de effecten van een bedrijfsspecifieke aanpak op de bloedluisbesmetting op een bedrijf.

NABIJE TOEKOMST:

• Voor de start van de ronde waan we samen met de pluimveehouder kijken naar de preventieve aanpak tijdens de leegstand.
• Tijdens de ronde volgen we de bloedluisbesmetting op via monitoring.
• Op regelmatige basis komen adviseurs en de pluimveehouder samen om te discussiëren over de resultaten van de monitoring en een eventuele aanpak die hierop moet volgen.

Dit project wordt gefinancierd door de Vlaamse Overheid en is gestart in maart 2019. Door het H3N1 virus hebben we dit project tijdelijk on hold moeten zetten.

UPDATE: MiteControl

NU:

• Er werden enquêtes afgenomen bij leghennenhouders. Hierin polsten we naar de huidige situatie en de toekomstwensen rond rode vogelmijtbestrijding.
• Op het Proefbedrijf werd er een Biosafety-ruimte ontwikkeld. Hier loopt momenteel een proef waarbij het gedrag van de hennen gemonitord wordt met camera’s. Dit gedrag zal dan gelinked worden aan de infestatiegraad van de rode vogelmijten.

NABIJE TOEKOMST:

• Om deze monitoring-techniek ook in praktijkomstandigheden te testen, zullen we tijdens de zomer ook camera’s plaatsen in enkele afdelingen in onze leghennenstal.
  
• In het najaar gaan we aan de slag gaan met beloftevolle combinaties van niet-chemische bestrijdingsmiddelen tegen de rode vogelmijt. Hiervoor zijn onze partners in Montpellier momenteel nog het nodige labo-onderzoek aan het doen.
• In 2020 zullen 3 bestrijdingsstrategieën getest worden in pilootbedrijven in België, Nederland en Groot-Brittanië. Hiervoor is het Proefbedrijf nog op zoek naar leghennenhouders die zich hiervoor kandidaat willen stellen.

NIEUW: LegLanger

Met dit project willen we Vlaamse leghennenhouders handvaten aanreiken voor het langer aanhouden van leghennen via nieuwe inzichten, concepten en innovaties die ontwikkeld zijn door en voor de keten.

NABIJE TOEKOMST:

• Via een brede veldmonitoring (in samenwerking met PeHeStat) en via voederproeven (op het ILVO) worden concepten ontwikkeld.
• Die nieuwe concepten worden dan getest in praktijkomstandigheden op het Proefbedrijf.

Managementfuncties

Met de nieuwe arbeidsorganisatie koos het Proefbedrijf Pluimveehouderij vorig jaar doelbewust voor een opsplitsing van het management in een Operationeel manager en een Inhoudelijk manager. Samen leiden ze de opdrachten van het praktijkbedrijf in goede banen en leggen ze verantwoording af aan het Dagelijks bestuur. Voortaan zullen deze functies ingevuld worden door Sofie Cardinaels (Operationeel manager) en Iris Van Dosselaer (Inhoudelijk manager).

• De Operationeel manager is verantwoordelijke voor de dagelijkse werking van het praktijkbedrijf. Zij is verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderzoek en de dagelijkse bedrijfsvoering van het Proefbedrijf Pluimveehouderij.
• De Inhoudelijk manager is verantwoordelijk voor de inhoud van de werking. Zij is het aanspreekpunt voor de (pluimvee)sector en vertaalt de behoeftes van de sector naar onderzoekvragen en voorlichting. Daarnaast is ze ook verantwoordelijk voor het zoeken naar de nodige financiële middelen om de werking in de toekomst te blijven garanderen.

Technisch deskundigen

Om de vele nationale en internationale onderzoeksprojecten binnen onze onderzoeksstallen in goede banen te leiden, werkt het Proefbedrijf Pluimveehouderij voortaan met twee technisch deskundigen. Zij zullen de brug vormen tussen de onderzoekers en de dierverzorgers. Zij zullen technische ondersteuning bieden voor lopende projecten, proeven en protocollen opvolgen en zijn verantwoordelijk voor de staalnames en metingen. Verder volgen zij ook de landbouwadministratie en de aankopen voor stalinrichting en meetappartatuur mee op.

Met Eva Pierré keert een vertrouwd gezicht terug naar het Proefbedrijf Pluimveehouderij. Samen met Lyn Byns zal ze binnenkort starten als technisch deskundige.

Dierverzorgers

Ook in de stal komt er naast het dagelijkse werk ook veel onderzoekswerk bij. Daarom gaan er twee extra dierverzorgers aan de slag. Samen met de rest van de dierverzorgers zullen zij instaan voor de basisverzorging van de dieren, de technische opvolging van de stal en opvolging van het onderzoek in de stal. Ze zullen ook zorgen voor kwaliteitsvolle metingen en een correcte verzameling van de data in het kader van het onderzoek.

Ils Vandeperre maakte de voorbije maanden al deel uit van het team en wordt nu een vaste waarde. Raf Vanderhooydonck is een volledig nieuw gezicht binnen het Proefbedrijf Pluimveehouderij en begint binnenkort aan zijn nieuwe uitdaging.

Maak jij binnenkort ook deel uit van ons team? 

Het Proefbedrijf zoekt expert pluimvee-onderzoeker. Als onderzoeker ondersteun en coördineer je jouw projecten. Je stelt onderzoeksplannen op en zet deze om in concrete proefschema's. Je volgt je budgetten op en bereidt de voorlichting mee voor. Bekijk de volledige vacature.

Bekijk het jaarverslag 2018

Eerst wordt een kleine schets gemaakt van de structuur van de moderne commerciële pluimveehouderij dat begint bij grootouderdieren en eindigt bij een consumptie-ei of een kippenfilet. Het start allemaal met een kleine groep grootouderdieren die zorgvuldig worden geselecteerd voor een aantal kenmerken. De eieren afkomstig van deze hennen worden uitgebroed en hun kuikens worden ouderdieren (moederdieren). Deze moederdieren worden grootgebracht op een opfokbedrijf om dan te beginnen leggen in een moederdierbedrijf. Afhankelijk of het vlees-of legkippen zijn, leggen ze een andere weg af.

• De kuikens van leghenmoederdieren worden poeljen genoemd en groeien op in een opfokbedrijf. Daarna komen ze terecht in een leghenbedrijf om consumptie-eieren te produceren. 
• Eendagskuikens van vleeskuikenmoederdieren gaan meteen naar het productiebedrijf om daar op te groeien en na een aantal weken geslacht te worden. 

Indien men volwassen commerciële leghennen aankoopt komen deze dus van een opfokbedrijf. Indien men biologisch hennen wilt houden is het belangrijk dat deze hennen ook uit een biologische opfok komen waar ze in min of meer dezelfde omstandigheden zijn opgegroeid als op het productiebedrijf zelf. Indien men zo geen opfok ter beschikking heeft, is het mogelijk via omschakelingsprocedures conventionele poeljen te houden. De laatste optie is om zelf jonge kuikens op te fokken tot legrijpe kippen. Men moet wel indachtig zijn dat kleine fouten in de opfok grote gevolgen kunnen hebben in het volwassen stadium van de kip. Wil je met lokale (erfgoed)rassen experimenteren, dan liggen de zaken moeilijker. Men kan hiervoor niet terecht in het professionele circuit.

Eyenamic® van Fancom ® is een nuttige tool voor pluimveehouders die kort op de bal willen spelen om verliezen door eventuele fouten in de instellingen, defecten in de staluitrusting of problemen met de diergezondheid te beperken.  De beeldanalyses kunnen niet alleen zorgen voor een snelle detectie van deze problemen, maar helpen de veehouders ook om de oorzaak te achterhalen. Daarenboven bestaat de mogelijkheid ook om verschillende rondes met elkaar te vergelijken om zo tot bepaalde aandachtspunten te komen. Met deze aandachtspunten in het achterhoofd is het mogelijk om toekomstige rondes meer rendabel te maken.

Lees het volledige verslag in onze Mededeling 93.

Sinds 2017 wordt er op het Proefbedrijf Pluimveehouderij intensief gewerkt om de drinkwaterkwaliteit bij de braadkuikens te garanderen. Hiervoor is eerst gekeken naar de waterkwaliteit op meerdere plaatsen bij start, tijdens en op het einde van de ronde. Vervolgens zijn meerdere protocollen voor reinigen en desinfecteren uitgetest alsmede het stabiliseren van de waterkwaliteit tijdens de ronde. Hiervoor zijn commercieel beschikbare chemische producten gebruikt.

2017: overstap naar regenwater 

Het Proefbedrijf Pluimveehouderij, kan indien gewenst, gerecupereerd regenwater inzetten als waterbron. Echter ontbrak de technologie om dit regenwater om te zetten in kwalitatief drinkwater voor de vleeskuikens

In het kader van het demonstratieproject is een samenwerking aangegaan met de Ierse firma H2OZONE. Deze laatste ontwikkelden AgriSafe™, een toestel dat via een UV-lamp, ozongenerator en bijkomende filtratie een duurzame milieuvriendelijke transformatie van regenwater naar zuiver drinkwater beoogt.

Aan de slag met het toestel 

Installatie van het toestel vond plaats in november 2017 in één stal. De naastliggende stal, die identiek dezelfde opbouw en inrichting heeft, dient als controle stal. Initieel is er gestart met beide stallen te voorzien van leidingwater al dan niet behandeld via het AgriSafe™ toestel. In tweede instantie is in de stal met het AgriSafe™ toestel vanaf de leeftijd van 3 weken het leidingwater vervangen door regenwater. Tot nu toe zijn 4 rondes op deze manier voorzien van drinkwater. Telkens zijn na reinigen, desinfecteren, bij start, tijdens de ronde en aan het einde van de ronde wateranalyses uitgevoerd.

Wachten op resultaten 

De resultaten van alle analyses sinds 2017, de aanpassingen in reiniging en desinfectie protocollen alsmede aanpassingen gedaan om het gerecupereerde regenwater in gebruik te nemen, zullen gepresenteerd worden op de sectordagen in maart 2019.

Onze sectordagen zijn verspreid over meerdere dagen zodat we in kleine groepen kunnen discussiëren over verschillende resultaten uit ons pluimveeonderzoek. Om de dialoog efficiënt te houden beperken we het aantal deelnemers per middag tot maximaal 15 personen. Snel inschrijven is dus de boodschap!

Sectordag Legkippen

Maandag 18 maart 2019 (Geel)
Dinsdag 19 maart 2019 (Tielt)
Dinsdag 26 maart 2019 (Geel)

Bekijk hier het programma

Sectordag Vleeskippen

Woensdag 20  maart 2019 (Geel)
Donderdag 21 maart 2019 (Tielt)
Maandag 25 maart 2019 (Geel)

Bekijk hier het programma

Voorafgaand aan de eigenlijke bijeenkomst was er de mogelijkheid voor de deelnemers om de pluimveestallen van het Proefbedrijf te bezichtigen. Rondleidingen werden verzorgd door Iris Van Dosselaer en Nathalie Sleeckx (Proefbedrijf Pluimveehouderij).

De bijeenkomst werd geopend door Jeroen Dewulf (Universiteit Gent). Het aantal deelnemers was 63 personen. Een deel hiervan was afkomstig uit een ander EU project (het DISARM project, een project voor ontwikkeling van een netwerk dat veehouders, dierenartsen, adviseurs, industrie en onderzoekers verbindt met als doel het komen tot goede praktijken voor de reductie van antibioticaresistentie).

Een eerste sessie van projectresultaten werd voorgesteld door Franca Jonquiere (Universiteit Utrecht) en Nele Caekebeke (Universiteit Gent). Hierbij werd het “livestock-adapted ADKAR” model voor coaching in de veehouderij uitgediept en werden ADKAR scores van ronde 1 en 2 gerapporteerd. Ook werd een voorbeeldbedrijf in meer detail besproken om de aanpak in de praktijk toe te lichten.

De voorlopige resultaten van de antibiotica-resistentiebepaling werden voorgesteld door Sien De Koster (Universiteit Antwerpen) en Moniek Ringenier (Universiteit Gent). Hieruit bleken grote verschillen in resistentie tussen de diersoorten en tussen de landen. De onderzoekers gaan nu verder met het analyseren van alle data om de verschillen beter te kunnen duiden.

Na het zien van de vele resultaten, was het tijd om deze tijdens een diner te verwerken en bediscussiëren met collega’s. Na de maaltijd ging de eerste workshop van start.

De eerste workshop werd gegeven door Tommy Van Limbergen (PeheStat), nog deels verbonden aan de Universiteit Gent maar grotendeels bezig met het verzamelen en verwerken van data in de pluimveehouderij. Door Tommy werd benadrukt dat een goede samenwerking en transparantie cruciaal is om vooruitgang te boeken op pluimveebedrijven. Het verzamelen van alle bedrijfsgegevens komt zowel de boer als zijn adviseurs ten goede.

Het laatste deel van de bijeenkomt werd verzorgd door Manon Houben (Gezondheidsdienst voor Dieren) en Merel Postma (Universiteit Gent) met een tweede workshop. Hierbij was het mogelijk de “livestock-adapted ADKAR” te bediscussiëren. Conclusie is dat veel dierenartsen bewust of onbewust de ADKAR methodiek al gebruiken in de dagelijkse praktijk.

Een afsluiting van de avond werd verzorgd door Arjan Stegeman (Universiteit Utrecht). Conclusie is dat coaching in alle takken van ons leven kunnen gebruikt worden om bepaalde veranderingen teweeg te brengen.

Project i-4-1-Health is gefinancierd binnen het Interreg V programma Vlaanderen-Nederland, het grensoverschrijdend samenwerkingsprogramma met financiële steun van het Europees Fonds voor de Regionale Ontwikkeling. Meer info: www.grensregio.eu.

Zo verlaat Johan Zoons na vele trouwe jaren het Proefbedrijf Pluimveehouderij. Wij danken hem voor zijn jarenlange inspanningen voor het Proefbedrijf pluimveehouderij en de pluimveesector.

Zijn taken worden tijdelijk overgenomen door Maarten Puls, departementshoofd Economie, Streekbeleid en Europa van het provinciebestuur. 

Hou je kippen in je kippenhok of in een stal? Dan zijn moet je steeds alert zijn voor de aanwezigheid van bloedluizen. Want je kan ze maar moeilijk buitenhouden. Maar liefst 90% van de kippenbedrijven in Noord-West Europa zijn besmet met bloedluizen. Dit leidt tot een verlies van meer dan 100 miljoen euro per jaar.

Bloedluizen zijn een grote bedreiging voor het welzijn van onze kippen. ‘s Nachts zuigen ze het bloed uit de kippen met bloedarmoede, geen eieren en soms zelfs de dood tot gevolg. Omdat schadelijke bestrijdingsmiddelen al geruime tijd niet meer gebruikt worden in de pluimveesector, is de vraag naar duurzame alternatieven enorm.

Gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé: “Ondanks 20 jaar doorgedreven onderzoek door het Proefbedrijf Pluimveehouderij is er geen enkele duurzame bestrijdingsmethode gevonden die alle bloedluizen kan verwijderen. Daarom gaan we vandaag niet langer op zoek naar het ultieme bestrijdingsmiddel, maar wel naar de ultieme combinatie van bestrijdingsmethoden. Uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt alvast dat we - door het combineren van onze sterkste methoden - bloedluizen veel efficiënter kunnen bestrijden dan met eender welk afzonderlijk middel.”

Kennis en onderzoek op topsnelheid

Wereldwijd zijn ook andere onderzoeksinstellingen - los van elkaar - op zoek naar die meest ultieme combinatie. Het Proefbedrijf Pluimveehouderij is er nu in geslaagd om 8 van die internationale onderzoeksinstellingen te verenigen in één groot, ambitieus Interreg-project ‘Mite-control’. Samen hebben ze de ambitie om op vrij korte termijn de meest efficiënte bestrijdingsstrategie te vinden.

‘Een hoge ambitie die perfect haalbaar is dankzij onze unieke transnationale samenwerking op gebied van kennis en onderzoeksniveaus. Met dit Interreg-project brengen we immers partners samen die experimenteel onderzoek uitvoeren in labo’s met partners die praktijkonderzoek uitvoeren in pluimveestallen en pluimveehouders die aan de slag gaan in hun eigen stallen. Door nauw contact met elkaar te houden, kunnen we elkaars onderzoek versterken én de doorlooptijd versnellen waardoor we veel sneller grootse resultaten kunnen boeken”, aldus gedeputeerde Ludwig Caluwé.

Aan de slag met onderzoekers en pluimveehouders

De volgende vier jaar gaat het Proefbedrijf Pluimveehouderij – samen met zijn 5 partners – aan de slag. Eerst zal in labo’s gezocht worden naar de beste combinatiestrategieën voordat ze worden uitgetest op het Proefbedrijf Pluimveehouderij. Finaal zullen de succesvolle strategieën ook uitgetest worden bij verschillende pluimveehouders in Vlaanderen, Frankrijk en Groot-Brittannië. Geïnteresseerde pluimveehouders kunnen zich hiervoor kandidaat stellen bij het Proefbedrijf Pluimveehouderij.

Het Interegg-project MiteControl is het zoveelste grote project dat de praktijkbedrijven van de provincie Antwerpen binnenhalen via hun samenwerkingsverband Aghrant.