AGHRANT is een samenwerkingsverband van 4 Antwerpse praktijkbedrijven. Samen doen ze nationaal en internationaal onderzoek naar eco-innovaties in de land- en tuinbouw. Door te investeren in nieuwe processen en technologieën kunnen ze de land- en tuinbouwsector sterker en milieuvriendelijker maken. Technieken die het gewenste effect bereiken, kunnen nadien geïmplementeerd worden op de bedrijven van onze land- en tuinbouwers.

De vier praktijkbedrijven binnen AGHRANT zijn:

• Proefcentrum Hoogstraten
• Proefstation voor de Groenteteelt Sint-Katelijne-Waver
• Hooibeekhoeve (Geel)
• Proefbedrijf Pluimveehouderij (Geel)

Het gebruik van diergeneesmiddelen beperken en de sterfte in de hand houden zijn de komende jaren grote uitdagingen voor
de vleeskuikensector. Enerzijds vormt de toenemende antibioticaresistentie een grote bedreiging voor zowel mens als dier,
anderzijds is de sterfte (in de Europese wetgeving m.b.t. dierenwelzijn) de bepalende factor voor het mogen aanhouden van de bezettingsdichtheid van 42 kg/m².

Maximaal inzetten op het gezond houden van de kuikens is de boodschap. Een goede opstart van de ronde is heel belangrijk bij deze snelgroeiende dieren met een korte cyclusduur. Voor een succesvolle start spelen verschillende factoren mee: stalklimaat, vloertemperatuur, waterkwaliteit, voederbeschikbaarheid, kwaliteit van de ééndagskuikens, … In het project “Een goede start van jonge vleeskuikens, de sleutel voor lager antibioticagebruik, beter dierenwelzijn en een verhoogd bedrijfsmanagement” (met financiële steun van de Vlaamse Overheid) brachten we de opzet van 1 vleeskuikenronde bij 49 bedrijven in kaart. Van deze 49 bedrijven volgden we 5 bedrijven gedurende 6 rondes op in een verbetertraject met de bedrijfsdierenarts waarbij het management rond opzet werd aangepast.

Op basis van deze opvolging, literatuur en ervaringen van dierenartsen uit de praktijk vatten we in deze mededeling adviezen samen voor een goede opstart van een ronde.

De aanleg van een warmtenet tussen bedrijven, biedt heel wat mogelijkheden. Dit geldt zeker ook voor de koppeling tussen een glastuinbouwbedrijf en naburige warmtevragers zoals een kippenbedrijf.

Met het project ‘serre als energiebron’, gesteund door Provincie Antwerpen, kunnen de experten van de Thomas More hogeschool het potentieel voor uw bedrijf gratis doorrekenen.

Is uw vleeskuikenbedrijf dus gelegen nabij een glastuinbouwbedrijf (afstand maximum 1,5 km) waarbij er ook een warmtebehoefte bestaat? Bent u geïnteresseerd in een dergelijke samenwerking in de toekomst? Aarzel dan niet om ons te contacteren zodat deze berekening voor u gemaakt kan worden.

In 2014 is het Proefbedrijf Pluimveehouderij in Geel sterkt uitgebreid. Vandaag beschikt het praktijkbedrijf over hoogtechnologische proefstallen voor leg- en vleeskippen. Een infrastructuur die uniek is op Europees niveau en uitermate geschikt is om behandelstrategieën en nieuwe technologieën op grote schaal uit te testen. Op dit moment lopen er meer dan tien verschillende onderzoeksprojecten over zeer diverse onderwerpen. Elke pluimveehouder kan met één of meerdere resultaten aan de slag op zijn bedrijf. Zo bouwt het praktijkbedrijf mee aan de rendabiliteit van de pluimveesector in Vlaanderen.

Om blijvend te kunnen antwoorden op de vragen van de pluimveesector én van het groeiende praktijkbedrijf, heeft de provincie Antwerpen gekozen over te stappen op een nieuwe arbeidsorganisatie. Er werd geopteerd voor een herverdeling van de taken waarbij de verantwoordelijken zich optimaal op hun specifieke taken kunnen toeleggen. Voortaan zal het Proefbedrijf Pluimveehouderij werken met een Inhoudelijk manager en een  Operationeel manager die samen de opdrachten van het praktijkbedrijf in goede banen leiden en samen verantwoording afleggen aan het Dagelijks bestuur.

•   De Inhoudelijk manager is verantwoordelijk voor de inhoud van de werking. Hij is het aanspreekpunt voor de (pluimvee)sector en vertaalt de behoeftes van de sector naar onderzoekvragen en voorlichting. Een belangrijke taak in deze is ook het zoeken naar de nodige financiële middelen om de werking in de toekomst te blijven garanderen.

•   De Operationeel manager is verantwoordelijke voor de dagelijkse werking van het praktijkbedrijf. Zij is verantwoordelijk voor de uitvoering van het onderzoek en de dagelijkse bedrijfsvoering van het Proefbedrijf Pluimveehouderij.

De laatste jaren vindt een nieuw concept ingang in de vleeskuikenhouderij. Bij “Uitkomst in de stal” transporteer je broedeieren na 18 dagen incubatie van de broeierij naar het vleeskuikenbedrijf. Kuikens komen dan de volgende dagen uit in de omgeving waar ze zullen opgroeien, en hebben direct voeder en water ter beschikking. De markt bevat reeds verscheidene systemen die verschillen in de mate van automatisering, opvang van de jonge kuikens en de investering om er mee te starten.

Op het Proefbedrijf liep van 2015 tot 2017 het project “Een goede start van jonge vleeskuikens, de sleutel voor lager antibioticagebruik, beter dierenwelzijn en een verhoogd bedrijfsrendement”. In kader van dit project, gefinancierd door de Vlaamse Overheid, testten we drie bestaande systemen voor uitkomst in de stal:

• X-treck systeem van Vencomatic;

• doosjes met broedeieren van One2Born;

• Homehatching van Pe-Da.

De resultaten met X-treck en Homehatching presenteerden we reeds op onze studie- en sectordagen. In deze mededeling zoomen we dieper in op het systeem van One2Born.

De ESM is een camerasysteem dat de activiteit en de verdeling van de vleeskuikens in de stal automatisch monitort. De camera’s installeer je in neerwaarts perspectief aan het plafond van de stal, en brengen een deel van het grondoppervlak continu in beeld. Slimme analyse software vertaalt dan deze tijdens de lichtperiodes opgenomen beelden naar een index voor activiteit en de verdeling van het koppel kuikens in de stal. Beide karakteristieken zijn waardevolle indicatoren voor diergedrag.

eYenamic maakt het mogelijk om het gedrag van een groep kuikens van minuut tot minuut te volgen, waardoor afwijkend gedrag snel zichtbaar wordt. Dit staat de pluimveehouder toe om sneller te reageren, alvorens het welzijn en de gezondheid van de vleeskuikens in het gedrang komt.

Een goede verdeling van de kuikens in de stal wijst op een goed stalklimaat en duidt aan dat er geen lokale overbezetting ontstaat, waardoor er meer uitval en minder uniforme groei kan ontstaan. Een levendige activiteit voorkomt dan weer pootproblemen, en zorgt dat voer- en wateropname goed blijven.

Zo werd er in het demoproject op een praktijkbedrijf opgemerkt dat de verdeling van de kuikens niet meer constant was. De kuikens trokken uit één kant van de stal. Dit bleek telkens gelijk te vallen met vraag naar verwarming. Na controle bleek aan één kant in de stal de kachel in storing te zijn. Hoewel er warmtevraag was, brandde de kachel niet en dit werd ook niet in de stalcomputers aangegeven.

Op een ander praktijkbedrijf zien we in week 3 een dip in de verdeling. Dit valt samen met een dip in voer- en wateropname. Op dit moment schakelt ook de verwarming in de stal in. De hypothese is dat de vleeskuikens hun warmte niet genoeg kwijt kunnen. De klimaatinstellingen worden in de komende rondes aangepast en dit wordt verder opgevolgd.

Standaardinstellingen in ventilatie bestaan niet. Dit dien je per stal bij te sturen. Beeldmonitoring zorgt voor een continue monitoring, waardoor je dit beter kunt opvolgen. Het is niet de oplossing voor problemen in de stal, maar wel een tool om problemen in de stal snel aan te kunnen pakken.

Speciaal voor de Agridagen heeft de provincie Antwerpen haar onderzoeksresultaten op een leuke manier gebundeld. Het magazine ‘Op onderzoek’ is gericht op landbouwers met kennis van zake en staat boordevol concrete resultaten, handige tips en praktische weetjes. 

Je kan het magazine hieronder downloaden.
Heb je graag een gedrukt exemplaar? Stuur dan een mailtje met je naam en adres naar landbouw@provincieantwerpen.be en wij sturen een exemplaar naar jou op. 

Hiervoor werken we regelmatig samen met land- en tuinbouwers over heel Vlaanderen. Als land- of tuinbouwer kan je zo meteen aan de slag met de nieuwste ontwikkelingen en volg je alles van op de eerste rij. 

Een uitdaging voor elke landbouwer

Momenteel kunnen land- en tuinbouwers instappen in een 30-tal projecten en onderzoeken. Sommige zijn gebonden aan een sector of regio, andere zijn gericht op alle land- en tuinbouwers. Er zijn projecten waarbij je zelf aan de slag gaat en projecten waar je mee kennis en ervaringen uitwisselt. Je kan werken rond de optimalisatie van je hoofdactiviteit of net je nevenactiviteiten verder uitbouwen. Kortom: de mogelijkheden zijn enorm. Voor elke land- en tuinbouwer is er een onderzoek of project waarmee hij/zij een meerwaarde kan creëren voor zijn bedrijf. 

Een greep uit projecten en onderzoeken

Op dit moment gaat de provincie Antwerpen onder meer op zoek naar:

• Melkveehouders met voederbieten in het rantsoen
• Pluimveehouders die aan de slag gaan met behandelstrategieën tegen bloedluizen
• Leghennenhouders die willen meedenken rond pikkerij
• Landbouwers die leerlingen secundair onderwijs de technologie op hun bedrijf willen laten ontdekken
• Land- en tuinbouwers die zich weerbaarder willen maken tegen extreme natte en droge seizoen
• Land- en tuinbouwers die nieuwe opstart overwegen
• Landbouwers uit Retie die teeltplan onder de loep willen laten nemen 

Waarom is er gereduceerde eischaalkwaliteit bij oudere leghennen? Is de reden hoog eigewicht? De combinatie van meerdere factoren veroorzaakt achteruitgang in eischaalkwaliteit. De conclusies van deze beschreven onderzoeken benadrukken dat:

• het ouder worden van de leghennen;
• hun individuele capaciteit om zich aan te passen aan de schommelende calciumbehoefte in de loop van de dag;
• de variabiliteit tussen de leghennen binnen het koppel.

Besteed daarom zoveel mogelijk aandacht aan het koppel. Hou het zo uniform mogelijk. Liefst al vanaf de opfok. Daardoor kun je de eikwaliteit op peil houden. En de variabiliteit beperken in de laatste legcyclusfase.

Samenvatting van enkele resultaten en ervaringen van het doctoraatsproject "Verlengde legcyclus bij leghennen" (2013-2017) uitgevoerd in samenwerking met het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO).

We streven na om leghennen langer aan te houden. Mogelijks tot een leeftijd van 100 weken. Dit om duurzamer te produceren. En zo de winstmarge te vergroten. Een verlengde legcyclus heeft echter meerdere knelpunten:

• afnemende eiproductie;
• verminderde ei- en botkwaliteit;
• gezondheids- en welzijnsproblemen.

Wil je de legcyclus succesvol verlengen? Dan heb je een uitgebreide strategie nodig. Je moet geoptimaliseerde voeding en diverse managementpraktijken combineren. Zo kom je tot een betere schaalkwaliteit. En reduceer je gezondheids- en welzijnsproblemen. Zoals botkwaliteit, darmgezondheid, en verenpikken. Je moet wel rekening houden met de opgezette hybriden. En de verschillende huisvestingssystemen.

Samenvatting van enkele resultaten en ervaringen van het doctoraatsproject "Verlengde legcyclus bij leghennen" (2013-2017) uitgevoerd in samenwerking met het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO).

Verwarming is een grote kostenpost op het pluimveebedrijf. Vooral in koude winters. Pluimveestallen onder de loep nemen is best interessant. Dan kijk je op welke plaatsen warmte verloren gaat. Kuikens in het ei en na uitkomst zijn gevoelig. Ze kunnen immers hun lichaamstemperatuur niet goed regelen. De eerste dagen is de staltemperatuur dus cruciaal.

De Vlaamse overheid steunt het project Enerpedia. Dit bood kansen voor enkele vleeskuikenhouders. Ze lieten hun stallen gratis scannen. Dankzij de infraroodcamera van het Proefbedrijf lokaliseerden ze warmteverliezen. Tijdens de leegstand konden ze kleine aanpassingen uitvoeren. Zo is vaak al een grote verbetering mogelijk.

Op 17 september kreeg het Proefbedrijf Pluimveehouderij bijna 1900 bezoekers over de vloer op de Dag van de Landbouw. Een duidelijk teken dat de Vlaamse bevolking heel nieuwsgierig is waar hun eitjes en kippenvlees precies vandaan komen. En in welke omstandigheden de dieren gehouden worden.

Verslaggeving in de media stellen de pluimveesector immers vaak in een kwaad daglicht. Om burgers de kans te geven uit eerste hand te ontdekken wat de realiteit van zowel dierenwelzijn als arbeidsomstandigheden is, stellen wij ons bedrijf graag open tijdens evenementen als Dag van de Landbouw.

Vanaf 2018 gaat het Proefbedrijf ook toegankelijker zijn voor scholen uit het algemeen onderwijs. Dit dankzij de hulp van de landbouwgidsen die al een tijdje in dienst zijn op ons zusterbedrijf de Hooibeekhoeve.

Maar op 10 en 13 oktober 2017 lag de focus op onze core-business. Het praktijkonderzoek. Daarom verwelkomden we ons primair doelpubliek op onze duo-studiemiddagen voor de leghennensector. Een sector die de provincie Antwerpen nauw aan het hart ligt.

Op het Proefbedrijf investeren we dan ook in praktijkonderzoek dat inspeelt op de meest actuele noden van de sector. Met onze resultaten reiken we je objectieve informatie aan. Over de mogelijkheden om op een efficiënte en duurzame manier eieren te produceren. Zo zorgen we er samen voor dat de burger eitjes van gezonde kippen koopt.

Het is al enkele jaren een traditie om de vaste studiedag voor de vleeskuikensector op het Proefbedrijf uit te breiden met een tweede dag in de provincie West-Vlaanderen. Dankzij het PraktijkCentrum Pluimvee was in 2017 ook de leghennensector aan de beurt. Onze mensen presenteerden hun bevindingen dus ook in Tielt. Zo konden al de Vlaamse pluimveehouders op een efficiënte manier met onze resultaten kennismaken.

We hechten immers zeer veel belang om samen te werken met iedere partij die betrokken is bij onderzoek en voorlichting in de pluimveesector. Dat we hierbij zelfs internationaal gaan, mocht blijken uit de aanwezigheid van onze eerste spreekster.

Monique Mul van Wageningen U.R. Livestock Research deelde haar vogelmijtkennis. Die is verkregen met behulp van mijtmonitoringsdata van 20 legronden. Die zijn verzameld op vier afdelingen op het Proefbedrijf.

Onze tweede gastspreekster was Viviane Aerts. Zij werkt bij Dierengezondheidszorg Vlaanderen. Ze presenteerde tips en tricks in de rode vogelmijtbestrijding.

Dit alles kwam voort uit het project "Potentiële bestrijdingsmethoden van Dermanyssus gallinae bij pluimee in de praktijk". Dit project werd gefinancierd door de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. Het liep vorig najaar ten einde. Onze eigen onderzoekster, Nathalie Sleeckx, bracht de resultaten van geïntegreerde behandelingen. Die werden in onze praktijkstallen uitgetest.

De presentaties kun je hieronder downloaden.