Open ruimte is een schaars goed. De open ruimte in Vlaanderen versnippert, en de bebouwde en verharde oppervlakte neemt toe. Natuur, landbouw, water en recreatie vormen samen een geheel: de offensieve open ruimte. Deze open ruimte staat in voor het leveren van talrijke ecosysteemdiensten waarvan voedselproductie er één is. Om deze voedselproductie te verzekeren hebben landbouwers gronden nodig. Landbouwers hebben daarnaast ook nood aan nieuwe, moderne gebouwen omwille van de strenger wordende milieunormen, eisen inzake dierenwelzijn, voedselveiligheid, automatisatie en registratie. De huidige vastgoedlogica zorgt ervoor dat landbouwers nieuwe gebouwen oprichten in de open ruimte terwijl de bestaande bebouwing een zonevreemd gebruik krijgt. Infrastructuur in het agrarisch gebied is erg gewild: om rustig in het groen te wonen, als dierenpension of als Bed & Breakfast. Zo zijn er nog vele andere voorbeelden te noemen. Gebouwen hebben hierdoor een belangrijke financiële waarde, ze worden dan ook zelden gesloopt. Jarenlang vertoonden de cijfers van het aantal landbouwbedrijven een dalende trend. Maar recente statistieken lijken te wijzen op een trendbreuk. Het aantal landbouwbedrijven daalt niet verder.

Als het aantal landbouwers niet meer vermindert en weer meer landbouwers op zoek zijn naar geschikte infrastructuur concurreert het zonevreemd gebruik landbouwers uit de markt. Initieel werden kansen voor zonevreemde mogelijkheden voorzien om een invulling te geven aan het overtal van landbouwbedrijven als gevolg van het dalend aantal landbouwers. Mensen die een hoeve kopen voor een zonevreemde functie concurreren landbouwers uit de markt én zijn zo mede verantwoordelijk voor een belangrijk ruimtebeslag in het agrarisch gebied. Daarmee zijn ze ook één van de oorzaken van de versnippering van de open ruimte. Wanneer bestaande bebouwing een nieuwe, zonevreemde, functie krijgt én daarna nieuwe landbouwgebouwen worden opgericht door landbouwers, komen we terecht in een spiraal van bijkomende verharding in de open ruimte. De toenemende bebouwing in de open ruimte en toenemende druk op de ontwikkelruimte voor landbouw vormden de aanleiding om te starten met het PDPO-project ‘Agrarisch hergebruik van landbouwinfrastructuur’.

Maar, hoe is het zover kunnen komen? Dat kom je te weten in de presentaties van de studiedag die de provincie Antwerpen in juni 2021 aan dit thema wijdde.