Over een afstand van 2,3 kilometer werd een afgescheiden, 2,5 meter breed fietspad in rode beton aangelegd. Hiermee pakten de gemeenten Berlaar en Nijlen het aanliggend, oncomfortabel en te smal fietspad in betonplaten aan. De gemeenten dragen dankzij de Fietsfondssubsidie slechts 20 % van de totale kosten van de aanleg van het fietspad. De provincie Antwerpen betaalde 990 000 euro Fietsfondssubsidie uit en vordert hiervan de helft terug bij de Vlaamse overheid.

In landelijke gemeenten, zoals Berlaar en Nijlen, vormt de fiets een belangrijke vervoersmiddel. Om het fietsverkeer te stimuleren maken de gemeenten voortdurend werk van comfortabele en veilige fietspaden. De steun van de provincie Antwerpen betekent voor zowel Berlaar als Nijlen een mooie steun. 

Vrijliggend fietspad

De aanleg van een vrijliggend fietspad langsheen de Berlaarsesteenweg is een schoolvoorbeeld van hoe gemeentebesturen over de gemeentegrenzen heen kunnen samenwerken aan projecten die de inwoners van de beide gemeenten ten goede komen. Dit fietspad stopt niet aan de gemeentegrens en biedt zo een veilige route voor iedereen, en de schoolgaande jeugd in het bijzonder, die van of naar één van de twee gemeenten wil fietsen.
De gemeente maakte van de werken ineens gebruik om in het stuk tussen de Nieuwe Bevelsesteenweg en de laatste woning van de Berlaarsesteenweg riolering aan te leggen. Daarmee is de Berlaarsesteenweg volledig uitgerust met riolering.

Toekomst

De provincie Antwerpen zet al jaren sterk in op de fietsende pendelaars. We moedigen lokale besturen aan om zelf fietspaden aan te leggen of te vernieuwen. Dat hebben Berlaar en Nijlen alvast goed begrepen. Beiden gemeenten dienden onlangs een nieuwe subsidie in. Nijlen voor de heraanleg van de Herenthoutsesteenweg, een project van ruim 1,6 miljoen euro en Berlaar voor het centrum, goed voor ruim 500 000 euro.

Enkele opvallende resultaten:

Recordzomer voor fietstoerisme
- 2.250.000 recreatieve tochtjes langs het fietsknooppuntennetwerk
- zondag 12 augustus = absolute topdag, met o.a. 3800 fietsers bij Drierivierenpunt in Rumst
- top drie digitale fietstellers: Rumst (Drierivierenpunt), Retie (Postelsebaan) en Turnhout (jaagpad Bels Lijntje)

Fietsers Welkom horeca tevreden
- totale omzet fietstoerisme: 17 miljoen euro
- juli = topmaand: kwart Fietsers Welkom cafés schat omzetverhoging op 10 tot 25%, ander kwart zelfs nog hoger
- fietser spendeert gemiddeld 7,6 euro per trip
- meer drank en ijsjes dan snacks door hete temperaturen

Toerisme aan het water piekt
- buitenattracties met waterbeleving beleefden in juli een absolute topmaand (soms zelfs vijfvoud van juli 2017)
- buitenattracties zonder waterbeleving zagen hun bezoekerscijfers dalen met gemiddeld 15%
- musea, kerken en indoorattracties in Kempen, Scheldeland, Mechelen en Stedelijk Randgebied noteerden gemiddeld 5% minder bezoekers.

Verblijfstoerist zoekt buitenleven*
- topzomer voor campings en camperterreinen: meerderheid evalueert vakantiemaanden als “goed tot “zeer goed”
- heel wat vakantiewoningen en gastenkamers rapporteren hogere bezettingsgraden
- helft hotels spreekt over “gelijkaardige zomer als in 2017”, een vijfde ontving 10 tot 25% minder gasten.

*nog geen officiële bezettingscijfers eind augustus; analyse op basis van feedback ondernemers

meer weten?

Na bijna een eeuw in het centrum van het Rivierenhof te hebben doorgebracht, verhuist voetbalclub Rapid volgend jaar naar de oostelijke zone van het park. Mooi gelegen aan de Parkweg tussen de Ruggeveldlaan en de Kinderboerderij, kwamen honderdvijftig genodigden alvast de toekomstige thuisbasis van Koninklijk Rapid AC met haar hedendaagse sportinfrastructuur keuren en testen.

Erik Thiels, voorzitter van Koninklijk Rapid AC: “Voetbalclub Rapid is al sinds 1926 in het Rivierenhof gevestigd. Na tweeënnegentig jaren in het centrum van het park te hebben doorgebracht, verhuist onze club volgend jaar naar nieuwe hedendaagse sportinfrastructuur in de oostelijke sportzone van het Rivierenhof. Het kunstgrasveld werd er reeds aangelegd en ook de bouw van het clublokaal vordert met rasse schreden.”

De provincie Antwerpen is heel blij met deze nieuwe stap in de uitvoering van het PRUP. Het Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan voor het Rivierenhof dateert uit 2009 en nadert stilaan z’n voltooiing. Het plan integreert en combineert alle aspecten van het veelzijdige Rivierenhof met een onderbouwde toekomstvisie voor het oudste provinciaal domein van het land.

Dit masterplan beoogde onder meer de verhuis van de sportclubs naar de randen van het park. Grote aandacht bij deze ruimtelijke reorganisatie van het domein ging naar de vernieuwing van sportinfrastructuur.

Voor de realisatie van deze fase investeerde provincie Antwerpen 1.452.842 euro (inclusief BTW). Daarin zitten alle werken vervat voor de aanleg van het kunstgrasveld en alle (nuts)voorzieningen van het nieuwe clubhuis. Met een totale oppervlakte van 655m² vind je vanaf 2019 in het clubhuis van Rapid een horecaruimte met keuken en berging, zes kleedkamers met douches, twee scheidsrechterslokalen met douches, technische ruimtes, een vergaderruimte, een EHBO/massageruimte, toiletten en (materiaal)bergruimtes.
 

Voetbalclub Rapid is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Maar liefst honderdnegentig jeugdspelers voetballen er in twaalf competitieploegen. Daar bovenop zijn er buiten competitie ook ‘de kabouters’ actief. Deze jeugd wordt begeleid door een technische staf van achtendertig trainers en begeleiders die zich belangeloos inzetten voor Rapid.

Peter Verdyck, directeur van het Rivierenhof: “Het is fantastisch om te mogen meemaken dat een club die zo inzet op de jeugd, zo’n mooie locatie en nieuwe infrastructuur te beurt valt waardoor ze haar werking ook in de toekomst comfortabel verder kan uitbouwen.”

Erik Thiels, voorzitter van Koninklijk Rapid AC, voegt daar tevreden aan toe: “We bestaan dit jaar vijfennegentig jaar. Het geeft een boost zo te kunnen sporten naar de honderd. Ik wil dan ook iedereen bedanken die dit project tot een succesverhaal heeft helpen maken.”

Blikvangers op de Keiheuvelwandeling:

- Keiheuvel: droge en open landduinen, vennen, duingras, heide en dennenbomen
- Kanaal naar Beverlo
- De Most: nat valleigebied met planten en dieren die dol zijn op water
- tip: breng je hangmat mee of huur er een bij de Keiheuvel en rust even uit bij knooppunt 8-9, 3 (Keiheuvel) of 5 (De Most).

Keiheuvelwandeling praktisch:

Vertrek en parking: Recreatie- en natuurpark Keiheuvel, 17de Esc. Licht Vliegwezenlaan 14, 2490 Balen, www.keiheuvel.be

De wandeling is 11,6 kilometer lang (korte lus door de Keiheuvel: 5 km).
Je volgt de rood-witte bordjes met nummers van wandelnetwerk Kempense Landduinen.

Het traject is overwegend onverhard. Trek in natte periodes waterdichte schoenen of laarzen aan.

Horeca bij het vertrek en picknickplaatsen tussen KP 8 en 9, tussen KP 98 en 99 en bij KP 4.

Download de gedetailleerde fiche van de Keiheuvelwandeling.

meer weten?

De provincie Antwerpen, gemeente Schelle, Regionaal Landschap Rivierenland en Bosgroep Antwerpen Zuid onderzoeken momenteel hoe ze het te bebossen gedeelte kunnen integreren in een groter landschappelijk geheel van bos, open ruimte, bomenrijen en wandelwegen. Het streefdoel? Een ecologische, recreatieve en maatschappelijke meerwaarde met bovenlokale uitstraling.

De verwerving van deze gronden is een cruciale stap in de verdere uitbouw van het Berrenheibos tot een bos van 13,2 ha. Deze gronden, samen met de grond van de gemeente, vormen de verbinding met nog een gebied van ongeveer 10 ha. De aankoop is een belangrijke schakel naar de uitwerking van een globaal natuurontwikkelingsplan van de volledige Berrenheibosomgeving van circa 23 ha. Dat zal bestaan uit 17 ha bos en groen, een salamanderparadijs van circa 5 ha, een halve ha orchideeën en een waterplas van 1 ha, bekroond met een uitkijktoren. Er wordt ook 1,5 ha ruimte voorzien voor een herhuisvesting van chiro Schelle. 

Historiek

Tijdens de planning en uitvoering van de sanering van de voormalige stortplaats Van den Bosch een 20-tal jaar geleden, groeide de wens om een natuurgebied te creëren voor de inwoners van omliggende dorpen en wijken. Een prima idee, aangezien er ten zuiden van Antwerpen weinig grote aaneengesloten bossen zijn en verschillende beleidsniveaus aansturen op het bereikbaar en toegankelijk maken van open ruimte en de ontwikkeling van gevarieerde parkgebieden. Het oorspronkelijke project van de bebossing van de gesaneerde stortplaats is daarom uitgegroeid tot het bebossingsproject Berrenheibos. Dit project situeert zich in het gebied tussen Spruytelei, Tuinlei en Wullebeek in de gemeente Schelle. Het uit 2011 daterende plan voorzag een totale oppervlakte van 20 ha, waarvan 7 ha bos. 

Na de eerdere verwerving van de gesaneerde stortplaats Van den Bosch (5,6 ha), vroeg de gemeente Schelle in 2011 aan de provincie Antwerpen om mee haar schouders te zetten onder dit project. Die vraag paste ook in de actie '1 miljoen bomen' van de Vlaamse overheid, waarbij subsidies werden voorzien uit het bossencompensatiefonds. Na onderhandelingen en subsidieaanvragen gaat het nu om een gebied van 10,9 ha met onder andere de omliggende gronden ten noorden van de Wullebeek. Op 10 juli 2018 kocht de provincie daarvan de voormalige stortplaats Delvou (7,7 ha).

De aankoopprijs bedraagt 236.000 euro, waarvan 192.935 euro gesubsidieerd door het Agentschap Natuur en Bos, met middelen uit het bossencompensatiefonds. De stortplaats Delvou werd vroeger nagenoeg volledig opgevuld met vliegas afkomstig van de elektriciteitscentrale in Schelle. Oriënterend bodemonderzoek heeft uitgewezen dat er geen sanering nodig is. De gronden zijn klaar voor gebruik en zullen op termijn door de provincie overgedragen worden aan de gemeente. 

Het bebossingsproject Berrenheibos vindt zijn oorsprong in een periode dat uitgegraven kleiputten in de Rupelstreek als afvalstortplaats fungeerden. Het protest van de inwoners van omliggende wijken en dorpen riep een halt toe aan het storten van afval in kleiputten. Begin jaren 80 werd de Rupelstreek stortvrij verklaard in een stortmoratorium. Het duurde tot begin jaren 90 van de vorige eeuw vooraleer de laatste stortplaatsen in de regio werkelijk dichtgingen.

Op het terrein zelf is niet veel te merken van de afvalstortplaatsen. De meeste stortplaatsen werden gesaneerd en afgedekt met grond. De natuur doet langzaam maar zeker opnieuw zijn intrede in deze gebieden. Het bebossingsproject in Schelle zal de natuur een handje helpen.

Zeldzame bloeier

Het aantal bloeiwaarnemingen van de Emmenopterys henryi in Europa is heel erg beperkt en uitzonderlijk. In Groot-Brittannië duurde het liefst 75 jaar vooraleer de eerste Emmenopterys in 1987 enkele bloemen kreeg. Daarna was het weer 23 jaar wachten op een volgende waarneming. De boom in Arboretum Kalmthout is de recordhouder, de vorige bloei was in 2016, de volgende keer misschien pas over 20 jaar …

De mooiste boom van China

Zijn ontdekker, Ernest Wilson, omschreef in 1907 de Emmenopterys als de mooist bloeiende boom van de Chinese bossen. De beschrijving van de fijne geur - in de natuur tot 15 km ver te ruiken - en de lange bloeiperiode zorgden voor de mythische status van de Emmenopterys. Het warme weer van de laatste maanden heeft voor rijke knopzetting gezorgd, de bloemen van de Emmenopterys komen nu volop open. De zomervakantie startte met zonnige en warme dagen, ideaal voor de bloei.

Een stelling met uitkijkplatformen

Speciaal om de bijzondere bloei van de Emmenopterys van dichtbij te kunnen bewonderen, laat Arboretum Kalmthout een tijdelijke stelling met 4 uitkijkplatformen bouwen. Het hoogste niveau bevindt zich op 8,5 meter boven de grond, of ruim 10 meter op ooghoogte. Je staat er letterlijk met je hoofd tussen de bloemen en je hebt er een mooi panoramisch uitzicht over de andere bomen in de arboretumtuin.

Zolang de Emmenopterys bloeit

• Iedere bezoeker krijgt gratis een rijkgeïllustreerde informatiebrochure
• Jonge Emmenopterys henryi te koop in het plantencentrum
• Postkaarten verkrijgbaar in de cadeau- & boekenshop
• Botanische kleurprenten voor kinderen in de cafetaria
• ‘Selfie’ fotokader voor fotomoment bij de bloemen bovenaan de stelling

De verwachte bloeiperiode is tot half september. Mis deze unieke gebeurtenis niet en kom de Emmenopterys van dichtbij bewonderen! Arboretum Kalmthout is iedere dag open van 10 tot 17 uur.

Internationale jury tijdens keuring Rivierenhof - Copyright foto: PGRA.

Wat betekent code rood in dit geval? Op de website verduidelijkt het Agentschap Natuur en Bos nog dat bij Code rood brandweer en beheerders zeer waakzaam zijn omdat het extreem droog en brandgevaarlijk is in de natuurgebieden. “Als er een brand uitbreekt, rukt de brandweer altijd uit met groot materieel. Er wordt extra materieel en mankracht ingezet.”

De Dienst Noodplanning van de provincie Antwerpen wijst er op dat de toegang tot sommige natuurgebieden afgeraden wordt. Wie er toch gaat wandelen, moet het rook- en vuurverbod respecteren. Er is acuut gevaar op spontane branden en een gemakkelijke verspreiding door de wind.

De Provinciale Groendomeinen worden op dit moment niet volledig afgesloten, maar we roepen wel op om geen vuur te gebruiken in onze domeinen. Dat geldt voor alle vormen van vuur, dus vanaf nu tot er opnieuw over wordt gecommuniceerd is het verboden een open vuur te maken in onze domeinen, en ook verboden te roken. 

Verder vragen we om extra voorzichtig te zijn met zwerfvuil, glazen en plastic flessen zijn de aanstekers bij uitstek. Laat kinderen en huisdieren ook zeker niet vrij en alleen loslopen in het bos, op de heide of op het domein. 

Er geldt vanaf vandaag een streng rook- en vuurverbod in:

• Rivierenhof
• Kesselse Heide
• Vrieselhof
• Prinsenpark
• Hoge Mouw
• Hertberg
• Arboretum Kalmthout
• Kasteel d'Ursel

Zeven Koloniën van Weldadigheid

Begin 19^de eeuw ontstonden zeven landbouwkoloniën in Nederland en België als een vooruitstrevend sociaal experiment. Aan de grondslag van dit experiment lag de idee dat armen uit de stad een nieuw leven konden opbouwen op het platteland. Maar liefst 80 km² woeste grond werd door de kolonisten eigenhandig omgevormd tot landbouwgrond. De kaarsrechte dreven en statige gebouwen gaven orde en regelmaat aan het leven van de landlopers. Deze structuur is nog steeds duidelijk zichtbaar in het landschap.

In de Zuidelijke Nederlanden werden in Wortel bij Hoogstraten een vrije Kolonie (1822) en in Merksplas een onvrije Kolonie (1825) opgericht. Na de Belgische onafhankelijkheid werden beide Koloniën ingezet om landlopers op te vangen. Landloperij was in België van 1866 tot 1993 strafbaar en wie geen geld op zak had, kon naar de Rijksweldadigheidskoloniën gestuurd worden. Tot 1993 leefden, woonden en werkten er landlopers. Toen de wet op de landloperij werd afgeschaft, bleef een waardevol landschap van bijna 1000 hectare verweesd achter, getekend nadat het meer dan 150 jaar dienst had gedaan als landbouwkolonie. 

Wortel- en Merksplas gered van verval

Het landschap en de gebouwen werden na 1933 bedreigd door leegstand, verval en versnippering. In 1997 stonden de gebieden zelfs op de lijst van het ‘World Monuments Fund’ bij de 100 meest bedreigde erfgoedsites ter wereld. Gelukkig werd snel ingezien dat dit bijzondere erfgoed niet verloren mocht gaan. Bezorgde burgers trokken tijdig aan de alarmbel en in 1997 werd vanuit de provincie Antwerpen en met de steun van een 40-tal gemeentebesturen de vzw Kempens Landschap opgericht. Deze organisatie ijvert sindsdien voor het behoud, de ontwikkeling en de openstelling van dit erfgoed. Sindsdien zijn beide Koloniën er steeds op vooruit gegaan: in 1999 werden de gebieden beschermd als landschap en werden ook de belangrijkste gebouwen beschermd als monument. Het omringende landschap werd aangekocht door verschillende publieke partners waardoor het geheel in gemeenschapshanden bewaard blijft. Op die manier kunnen Wortel- en Merksplas-Kolonie vandaag vanuit één visie beheerd worden.

Een stap dichterbij

Vandaag besliste de leden van het Werelderfgoedcomité om het advies van ICOMOS niet te volgen en de zeven Koloniën van Weldadigheid wat huiswerk mee te geven om er volgend jaar mee terug te komen.

Dat vinden de verschillende beheerders van het gebied uiteraard jammer. Maar de jarenlange inspanning en samenwerking tussen twee landen, vier provincies, acht lokale besturen, Agentschap Onroerend Erfgoed, Agentschap Natuur en Bos, Vlaamse Landmaatschappij en tal van andere partners is een uniek gegeven. De partners bekijken nu het dossier kan worden klaargestoomd voor een volgende indiening. 

Kempens Landschap, provincie Antwerpen en het Vlaamse Agentschap Onroerend Erfgoed werkten zeer goed samen in het hele nominatieproces van de sites. Wortel- en Merksplas-Kolonie zijn een toonbeeld van de integratie tussen natuur en cultuur. Samenwerkingen en een gedeelde visie hebben hoe dan ook gezorgd voor een prachtig stuk erfgoed.

'Vagrants Colony, a Hymn' - Jef Neve

Zo'n prachtig gebied verdient een prachtige soundtrack, en deze werd uitgewerkt door niemand minder dan Jef Neve! De hymne geeft alle aspecten van de gebieden weer. Van hoop tot tristesse, van dromen tot eenzaamheid, dat allemaal overgoten met de indrukken van de weidse landschappen en een scheutje bohémien. Bekijk en beluister 'Vagrants Colony, a Hymn' in wereldpremière!

www.kolonie57.be

www.kolonienvanweldadigheid.eu

www.kempenslandschap.be

Wat trekt de vakantieganger aan in onze toeristische regio’s? Wie in de Kempen logeert op een camping of in een vakantiewoning geniet van de natuur en het actieve buitenleven. Wie verblijft in een hotel of B&B komt vooral om te fietsen en te wandelen. In Scheldeland apprecieert hij bovenal de gastronomie en het gastvrije onthaal. Uit een grootschalig onderzoek van de vijf provinciale toeristische organisaties in 2017 blijkt dat respectievelijk 82% en 88% van de Vlaamse en Nederlandse vakantiegangers tevreden is over zijn verblijf in de Kempen en Scheldeland.

Resultaten Kempen

• regio telt ruim 13.300 bedden voor toeristisch verblijf
• 458.000 Belgische en Nederlandse vakantiegangers spenderen samen 78,7 miljoen euro (20% totale omzet in Vlaamse Regio’s, cijfer 2016)
• gezelschappen met kinderen en driegeneratiegezinnen logeren meestal in vakantiewoning of op een camping; willen tot rust komen in het groen, wandelen, zwemmen en buiten sporten
• koppels en gezelschappen zonder kinderen kiezen vaker voor korte trip in hotel of gastenkamer; maken graag fiets- en wandeltochten
• 82% van de respondenten in het onderzoek toont zich (uiterst) tevreden over zijn vakantie in de Kempen

Resultaten Scheldeland

• regio telt ruim 2400 bedden voor toeristisch verblijf
• 59.000 Belgische en Nederlandse vakantiegangers spenderen samen 8,4 miljoen euro (cijfer 2016)
• vooral koppels en gevarieerde gezelschappen zonder kinderen opteren voor een verblijf in Scheldeland
• ze bezoeken er graag markten, cafés en restaurants en proeven van lokale bieren
• 88% van de respondenten toont zich nadien (uiterst) tevreden over zijn verblijf
• vooral fietsaanbod en de horeca vallen in de smaak

Meer weten?

Stien Van Eijnde
stien.vaneijnde@provincieantwerpen.be

Jan De Haes, gedeputeerde bevoegd voor provinciale groendomeinen: “Anderhalf jaar geleden gaven ruim vijfhonderd gebruikers van het Rivierenhof, waaronder 217 kinderen, tijdens een grote bevraging in het park hun mening over de ideale speeltuin. Daaruit bleek dat die vooral uitdagend voor alle leeftijden moet zijn en bij voorkeur opgebouwd rond een specifiek thema dat de fantasie prikkelt.”

De ideale speeltuin is ook groot (‘het park waardig’) en heeft een terras met zicht op de spelende kinderen. Klimmen, glijden, schommelen en een kabelbaan staan bovenaan het verlanglijstje. Tenslotte is de ideale speeltuin mooi in het park geïntegreerd door het gebruik van natuurlijke materialen.

Jan De Haes: “Met al deze bevindingen ging provincie Antwerpen integraal aan de slag. De resultaten van de uitgebreide bevraging vormden de basis van het bouwdossier voor de speeltuinbouwers. In zeven en een halve maand verrees in het Rivierenhof een nieuwe speeltuin die erg middeleeuws aanvoelt en waarbij met enkele aangepaste toestellen ook het speelplezier van kinderen met een handicap of in een rolstoel wordt verzekerd.”

De vorige speeltuin naast het kasteel Rivierenhof dateerde reeds uit 2000 en was aan vervanging toe. Na de grootse heraanleg van de monumentale Jezuïetendreef in 2015-2016, werd eind vorig jaar gestart met de herinrichting van de zone tussen het kasteel Rivierenhof en de gerestaureerde slotgracht. Conform de missie en visie van het Rivierenhof hebben de tennispleinen er plaats gemaakt voor de nieuwe speeltuin die werd ontworpen op basis van de feedback, noden en wensen van de dagelijkse parkgebruikers.

Provincie Antwerpen investeerde in totaal 450.000 euro in het Rivierenhof voor de afbraak van de voormalige tennisvelden, de bouw van de nieuwe speeltuin en de omheining rond de gerestaureerde slotgracht.
 

Structuur en voorspelbaarheid: daar hebben kinderen en volwassenen met autismespectrumstoornis (ASS) nood aan tijdens een daguitstap of vakantie.
De gedetailleerde stappenplannen op www.toerismevoorautisme.be garanderen een stressvrij én plezant bezoek aan 20 toeristische attracties in de provincie Antwerpen.
Elk plan zoomt in op de heen-en terugreis, het onthaal, de activiteiten en de praktische info over o.a. sanitair, catering of souvenirs. Dat gebeurt met behulp van kleurenfoto’s, kaartjes, pictogrammen en korte beschrijvingen.

Een handige houvast voor, tijdens én na je trip. Niet alleen voor de bezoekers maar ook voor hun familie of begeleiders.
 

Deelnemende attracties:

Kinderboerderij Provinciaal Groendomein Rivierenhof in Antwerpen - Olmense Zoo in Balen – Barrevoetspad in Provinciaal Recreatiedomein De Schorre in Boom - Ecomuseum en Archief van de Boomse Baksteen in Boom - Kinderboerderij Mikerf in Brasschaat - Provinciaal Groendomein De Averegten in Heist-op-den-Berg - Hidrodoe in Herentals - Volkssterrenwacht Urania in Hove - Arboretum Kalmthout - Domein De Putten in Kasterlee - Klompenmuseum en klompenbelevingspad in Laakdal - Kinderboerderij ’t Struisvogelnest in Lier - ZOO Planckendael in Mechelen - Sint-Romboutstoren in Mechelen - Fort van Oelegem in Ranst - Natuurpunt Museum in Turnhout - Stoomgroep Turnhout - Nationaal Gedenkteken Fort van Breendonk in Willebroek - Lindepaviljoen in Zoersel

Praktisch?

Je downloadt het stappenplan van bovenstaande attracties op www.toerismevoorautisme.be.
Opmerkingen of suggesties na je bezoek? Mail je feedback naar info@toerismevoorautisme.be.

Meer weten?

Liesbet De Wit
Liesbet.dewit@provincieantwerpen.be