Niet zomaar een gracht

Bevloeiing

De Colateur is een 12,5 kilometer lange gracht, grotendeels gelegen in de gemeenten Retie en Dessel. Rond 1850 gegraven en in de volksmond ook wel bekend als 'De Gracht', moest hij de arme Kempense zandgronden van kalkrijk water voorzien. Hij wordt gevoed vanuit het kanaal Dessel-Schoten, maar al snel na aanleg bleek dat de Colateur onvoldoende water kon voorzien om zijn bevloeiingsfunctie waar te maken. Bovendien was het onderhoud lastig en duur en werd de scheepvaart op het kanaal economisch belangrijker.

Doorvoerkanaal

De gracht werd ook een tijd gebruikt als doorvoer tussen het kanaal Dessel-Schoten en het kanaal Bocholt-Herentals. Tot in 1935 de scheepvaart nood had aan een ander kanaalpeil en de monding van de Colateur moest wijken. Voortaan kwam hij uit in de Achterste Neet en sinds 2021 in de Voorste Neet.

Omdat de Colateur nu geen enkele economische funcie meer had, viel de noodzaak tot beheer weg.

Een verbindende kracht

Ook al vervult de Colateur geen functie meer, hij blijft een markant landschapselement. Zijn groenblauwe lint doorheen het landschap verbindt verschillende gebieden met elkaar. Diersoorten zoals vogels, vleermuizen en insecten maken dankbaar gebruik van deze natuurlijke heirbaan. Ook mensen verbinden met elkaar en de natuur langs de bijna 10 kilometer lange wandelroutes of op één van de passerende mountainbikelussen.

Door zijn jarenlange aanwezigheid in het landschap verbindt De Gracht ook generaties met elkaar. 

Een toekomst die wacht

Sinds 2014 is de provincie Antwerpen de beheerder van de Colateur, afgezien van het meest opwaartse traject. Die besliste om een integrale visie uit te werken voor De Gracht. De beperkte beschikbaarheid van water vanuit het kanaal Dessel-Schoten en de steeds langer wordende droge periodes zijn daarin de grootste uitdagingen. Het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete kreeg de opdracht van de provincie Antwerpen om een duurzame visie op te maken. Ze werkten daarvoor twee jaar samen met de gemeenten Retie en Dessel en het Agentschap voor Natuur en Bos.

De integrale visie focust op spaarzaam en weldoordacht omgaan met het beschikbare water. Verder streeft de visie naar een ecologisch en recreatief aantrekkelijke Colateur. We creëren bijvoorbeeld meer lichtinval in de groenstroken wat de ontwikkeling van water- en moerasvegetatie zal stimuleren. Door plaatselijk hout aan te brengen in de waterloop zorgen we dan weer voor meer structuurvariatie.

Benieuwd welke maatregelen we nog voorzien en hoe de visie tot stand is gekomen? Je leest het allemaal in het volledige rapport dat je hieronder kunt downloaden.