Deelname burgeronderzoek Watermonsters – bosbeekjuffer en weidebeekjuffer

publish date
25.07.2025
???module.newsItem.label.themes???

Eind april deed Provinciaal Groendomein Prinsenpark mee aan het burgeronderzoek ‘Watermonsters’ van De Standaard. Samen met 5033 andere deelnemers brachten we zo mee de waterkwaliteit in Vlaanderen en Brussel in kaart.  

Breiloop

Hiervoor namen we een waterstaal uit de Breiloop. Met behulp van de toegestuurde petrischaal werd de aanwezigheid van E.coli in dit staal gemeten. E. coli is een bacterie die in de ontlasting van dieren en mensen aanwezig is. Ze kan je flink ziek kan maken als je bijvoorbeeld een slok water met veel E.coli erin binnenkrijgt.

Het onderzoek gebruikte de bacterie als indicator voor de algemene kwaliteit van het water: als ze aanwezig is in het water, is er ook andere vervuiling aanwezig.

Op 7 juni werden de resultaten van het onderzoek bekend gemaakt. Hieruit blijkt de waterkwaliteit in de Breiloop zeer goed te zijn.

Alle resultaten van het onderzoek zijn terug te vinden in dit artikel.

Meetlokatie Breiloop

Niet alleen bacteriën zoals E. coli zeggen iets over hoe schoon water is. Ook bepaalde dieren zijn goede ecologische indicatoren: ze laten door hun aanwezigheid (of afwezigheid) zien of het water gezond is.

Twee van die indicatorsoorten, die je tussen mei en augustus wel eens te zien zou kunnen krijgen in onze domeinen, zijn de weidebeekjuffer (Calopteryx splendens) en bosbeekjuffer (Calopteryx virgo).

Het zijn nauwverwante libellensoorten die je in Vlaanderen langs stromende beken kunt tegenkomen. Door hun opvallende kleuren en sierlijk vlucht vallen ze langs de waterkant al snel op.

De weidebeekjuffer komt vaak voor bij beken met redelijk goede waterkwaliteit. Het mannetje is blauw met een zwarte vlek op de vleugels, het vrouwtje is groenig. Deze soort kan een beetje vervuiling verdragen, maar verdwijnt als het water te vuil wordt.

De bosbeekjuffer stelt veel hogere eisen. Ze leeft alleen in koud, helder en zuurstofrijk water met natuurlijke, vaak beschaduwde oeverbegroeiing. Het mannetje is donkerblauw met volledig gekleurde vleugels, het vrouwtje is bronskleurig met egaal bruine vleugels. Als je deze soort ziet, betekent dat meestal dat het water en de omgeving van uitstekende kwaliteit zijn.

Beide soorten hebben een levenscyclus die in het water begint. Het vrouwtje legt eieren in waterplanten. De larven leven één tot drie jaar onder water, waar ze kleine waterdiertjes eten. Als ze volgroeid zijn, kruipen ze uit het water en veranderen in volwassen juffers. Die leven maar een paar weken, waarin ze paren en opnieuw eieren leggen.

Omdat ze zo gevoelig zijn voor vervuiling, gebruiken wetenschappers deze juffers om de waterkwaliteit in natuurgebieden te onderzoeken. De aanwezigheid van weidebeekjuffer wijst op een ecologisch gezonde waterloop. In beken van zeer hoge ecologische kwaliteit komt uitsluitend de bosbeekjuffer voor.


Larve bosbeekjuffer

Bron: Vlinderstichting -  fotograaf Christophe Brochard

Bosbeekjuffer - mannetje

Bron: Vlinderstichting -  fotograaf Sjors Gitmans

Bosbeekjuffer - vrouwtje

Bron: Vlinderstichting -  fotograaf Tim Ternaat

Petrischaal met E.coli kolonies (blauwe bolletjes) na 48u incubatie op kamertemperatuur

Weidebeekjuffer - mannetje

Bron: Vlinderstichting -  fotograaf Marjan Schut

Weidebeekjuffer - vrouwtje

Bron: Vlinderstichting -  fotograaf Marjan Schut